Brak okazji czyni złodzieja

Jak każdy, kto w czasach dzikiego internetu posługiwał się komputerem, byłam piratem. Oprócz braku moralnego kręgosłupa za ten fakt odpowiada bezpośrednio firma Apple, która uruchamiając serwis iTunes, udostępniła całą muzykę tego świata, ale jak się okazało, nie dla wszystkich. Historia jest spektakularna, ponieważ pokazuje, jak segregowanie krajów i jej obywateli na lepszych i gorszych szkodzi nie tylko segregowanym, ale też segregującym (i ich klientom też).

Padłam ofiarą narodowościowej segregacji, gdy w roku 2004 r. próbowałam kupić w sklepie iTunes piosenkę usłyszaną w reklamie fiata croma we włoskiej telewizji. Była to karaibska wersja słynnego hitu Judy Garland „Somewhere over the rainbow". Wykonawca nazywa się Israel Kamakawiwo'ole.

Do mojej pierwszej próby zakupu pliku muzycznego w internecie podeszłam na luzie, ponieważ zakupy online robiłam od 1998 roku, kupując między innymi bilety do Metropolitan Opera w Nowym Jorku, bez najmniejszych problemów płacąc polską kartą kredytową. Tym razem jednak dowiedziałam się, że moja karta nie jest dobra, bo pochodzi, tak jak ja, z Polski. Sklep iTunes jej nie chce.

Zasięgnęłam więc języka u znajomych, pobrałam parę programów do wymiany plików P2P, ściągnęłam piosenkę i zostałam piratem. Piszę o tym, ponieważ tydzień temu kupiłam w iTunes tę samą piosenkę w nowej aranżacji. Zapłaciłam 99 eurocentów kartą kredytową wydaną przez polski bank (dokładnie mówiąc, bank jest oczywiście niemiecki, ale nazywa się po polsku i wydaje karty w Polsce). Niniejszym oficjalnie przestałam być piratem. Faktycznie przestałam nim być już jakiś czas temu, a od kiedy Apple uważa Polskę za kraj godny biznesowej uwagi i pozwala nam wydawać u siebie pieniądze, kulturalne zakupy robię głównie tam.

Fakt, że kupuję w iTunes, nieco mnie gniecie. Powinnam się obrazić i nigdy więcej nie korzystać z tego sklepu, skoro potraktował mnie niegdyś jako obywatela niższej kategorii. A jednak korzystam. Powodem, dla którego kupuję tam książki, muzykę, a ostatnio nawet wypożyczam filmy, jest wygoda. Klikam "Buy" i mam. Nie muszę za każdym razem wypełniać pięciokilometrowych formularzy, podawać panieńskiego nazwiska mojej matki, wpisywać tajnych kodów i poczwórnie potwierdzać, że wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych. Formularz wypełniłam raz, numer karty podałam raz. Nikt nic więcej ode mnie nie chce.

Ten jeden przycisk "Buy" decyduje o tym, że zamiast wspierać rodzimy biznes wydawniczy, muzyczny i filmowy, przykładam się do wzrostu wartości spółki Apple na nowojorskiej giełdzie. Zachęcam właścicieli polskich serwisów z kulturą do rozważenia mojego przypadku, bo być może jest nas więcej. Wygoda korzystania jest jednym z głównych czynników, dla których ludzie wybierają serwis internetowy. Legalna Kultura ma to na piśmie: w wynikach badań internautów na stronie www.legalnakultura.pl/bazawiedzy.

GZ dla Legalnej Kultury, czerwiec 2012 r.