Medyceusz online

Każdy legalny kontakt z kulturą przyczynia się do jej powstawania. Korzystając z legalnych źródeł wspieramy swoich ulubionych artystów. Od kiedy tworzymy projekt Legalna Kultura, to zdanie przewija się we wszystkich naszych tekstach - od wielkich manifestów i materiałów programowych, aż po nasze rozmowy w fundacyjnej kuchni. Niby to oczywiste, ale na poziomie konkretów zaczynają się problemy.

Pierwszym problemem jest staropolskie zamiłowanie do liczenia cudzych pieniędzy. Gdzieś w naszym przekazie ginie prosty fakt, że artysta zawsze był kimś wyjątkowym - nie zwykłym zjadaczem chleba, który oferuje umiejętność wbicia gwoździa czy pomalowania ściany, ale kimś, kto potrafi do nas mówić o rzeczach, które na poruszają. Kraje, które wiele lat temu zaczęły się zmagać z nieuczciwym korzystaniem z dorobku kultury, właśnie na ten fakt zwracają uwagę i wokół niego budują najbardziej skuteczne kampanie na rzecz uczciwości w korzystaniu dóbr kultury.

Jeśli ktoś widział na żywo Erica Claptona, nie pyta, dlaczego ten człowiek od tylu lat jest na szczycie. Nie przeszkadza nam, że na koncert przylatuje prywatnym samolotem, że niegdyś pił, źle się prowadził i odbił żonę Beatlesowi. Liczy się tylko to, jak gra Laylę.

My nadal boimy się jednak mówić o tym, że artysta nie jest zwyczajnym człowiekiem. Jego praca polega na dawaniu nam siebie - a nie wyłącznie swojej wiedzy, umiejętności czy rzemiosła. I dlatego powinniśmy go chronić i wspierać. Stwarzać mu takie warunki, aby mógł nadal tworzyć. Boimy się, że nasz apel o wspieranie artystów odbije się od bulwarowej informacji na temat marki jego samochodu lub metrażu domu. Albo że ważniejsza będzie jednak informacja o jego nowej żonie lub szkodliwym zamiłowaniu do alkoholu. Trudno być nieskazitelnym artystą; wiedział o tym James Joyce, co nie przeszkodziło mu napisać Ulissesa. Dlaczego zatem nie chcemy pamiętać, że artyści tworząc, dają nam kawałek siebie? I że my tego kawałka potrzebujemy, aby przynajmniej otrzeć się o nieskończoność.

Skoro nie ma już Medyceuszy, którzy pozwalali tworzyć wielkim artystom swoich czasów, możemy przejąć ich rolę, siedząc przy swoich komputerach. Brzmi jak abstrakcja, ale to się właśnie dzieje. Powstają serwisy, gdzie ludzie opisują projekty, które chcieliby zrealizować i gdzie inni ludzie dają im na to pieniądze. Kickstarter.com jest największym, choć nie jedynym tego typu serwisem. Działa w sposób niezwyke prosty:

1. jeśli mam pomysł, opisuję go i zapraszam internautów do jego sfinansowania,

2. określam niezbędny poziom dofinansowania,

3. internauci oceniają projekt i jeśli uznają go za ciekawy, wpłacają pieniądze,

4. jeśli w określonym czasie zgromadzą określoną kwotę, jako autor dostaję całość i mogę realizować projekt,

5 jeśli poziom finansowania nie osiągnie wyznaczonej kwoty, pieniądze są zwracane internautom.

Zdarza się, kwota jest wielokrotnie wyższa, niż zapisana w projekcie i wówczas projekt staje się większy, lepszy, ciekawszy. W ten sposób powstają filmy, książki, projekty urbanistyczne i kulinarne. W ten także sposób serwis muzyczny http://musopen.org gromadzi pieniądze na zakup master copy nagrań muzyki klasycznej, które następnie przekazuje na zasadach creative commons 3.0 do publicznego użytku. W podobny sposób działają serwisy wydające płyty i książki za pieniądze internautów. To jest właśnie nowa rzeczywistość dzisiejszego internetu. Jeśli poprosisz ludzi o pomoc i będziesz w tym szczery i uczciwy, ludzie ci pomogą. Warto spróbować. W gruncie rzeczy dzisiaj łatwiej być artystą, niż kiedykolwiek w przeszłości. Choć i tak powinniśmy ich wspierać, bo tworzą dla nas.

GZ dla Legalnej Kultury, kwiecień 2012